Esnek çalışma 2024: Çalışan talepleri nasıl karşılanır?

İş-özel hayat konusunda daha iyi bir denge kurulmasına yönelik çabalara çalışanlar öncülük ediyor gibi görünüyor. Esnek çalışma ile gelen dönüşüm, pandemi sonucunda ortaya çıkan en net trendlerden biri ve bu hiçbir yerde Türkiye'deki kadar bariz değil. Bu bağlamda esnek çalışma, iş arayanlar için bir avantaj olmaktan çıkıp önceliğe dönüşmüş durumda.

PageGroup tarafından yaklaşık 50.000 nitelikli çalışanın katılımıyla gerçekleştirilen kapsamlı bir küresel anket olan Talent Trends 2024 raporumuz da bu gerçeği ortaya koyuyor. Her yıl yenilenen bu anket, şirketlerin çalışanların ofise dönmesini giderek daha fazla talep etmesine rağmen, esnek çalışma saatleri beklentisinin geçen yıla göre daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Türkiye'de esnek çalışma ve önemi

Rakamlar durumu net ve açık şekilde ortaya koyuyor. Türkiye'de anketi tamamlayan 694 çalışandan:

• %27'si kendi refahlarını önceliklendirmek için terfi imkânlarını es geçeceğini belirtiyor. Bu eğilim özellikle Hollanda, Birleşik Krallık ve İsviçre'de yüksek.
• %49'u bir işe girmeye karar verirken esnekliğin önemli bir faktör olduğunu söylüyor ve böylece bu konuyu genel olarak en önemli faktörler arasında sıralıyor.
• %35'i hâlihazırda hibrit pozisyonlarda çalışıyor. Avrupa’ya bakıldığında Avusturya ve İsviçre gibi örneklerde her 10 çalışandan 7'si gibi çarpıcı bir oran, bu çalışma düzeninden memnun.

Uzaktan çalışma ile kıyasla ofisten çalışma sistemi geri dönüyor ama herkes bu durumdan memnun değil. Artık 10 çalışandan 3'ü, genellikle daha katı şirket kuralları nedeniyle, bir yıl öncesine göre ofiste daha fazla zaman geçiriyor. İşverenler ise ofise geri dönmeye zorlanan çalışanların aktif olarak iş arama eğiliminde olduklarını ve mevcut rollerinden memnun olmama olasılıklarının daha yüksek olduğunu gözlemliyor.

Peki ya sonuç? Günümüzün rekabetçi pazarında, ideal çalışanı bulmak ve onları şirket bünyesinde tutmak için esnek çalışma ve remote iş seçenekleri çok önemli. Çalışanlar esneklik talep ederken bu talebe ayak uydurmayan işverenler rekabette geride kalmaya mahkum. Uzaktan çalışma, esnek çalışma saatleri, home office ve remote iş gibi esneklik imkanları, gelecekte başarılı olmayı ümit eden işletmeler için kilit bir unsur teşkil ediyor.

İş yerinde esnekliği teşvik etmek için etkili işveren stratejileri 

Peki esnek çalışma nedir? Gerçek anlamda esnek çalışma yaklaşımı, farklı çalışanların farklı ihtiyaçları olduğunu anlamak ve kabullenmek anlamına geliyor. Bu konsept kapsamında esnek çalışma saatleri ve iş paylaşımı düzenlemelerinden, remote iş ilanları ve home office iş ilanları verilmesi ve hibrit çalışma imkanları sunulmasına kadar seçenekler mevcut. Bu kişiselleştirilmiş yaklaşım iş memnuniyetini artırıyor ve daha çeşitli ve kapsayıcı bir iş yeri yaratmanıza yardımcı oluyor.

Örneğin anne babalar çocuklarını okuldan alma saatleriyle uyum sağlamak için esnek çalışma saatlerininden memnun olurken, başka bir çalışan yoğunlaştırılmış ve kısaltılmış çalışma haftası sisteminde daha başarılı olabilir. Uzaktan çalışma iş ilanları, başkalarının bakımından sorumlu olan, iş yerine gidip gelirken uzun yolculuklar yapmak durumunda olan veya genel anlamda geleneksel ofis ortamı dışında daha iyi performans gösteren kişileri cezbedebilir. 

Elbette şirketlerin kendi öncelikleri de var. Peki, çalışanların ihtiyaçları ile kurumsal hedefleri nasıl dengeleyebilirsiniz?

1. Uyarlanabilir politikalarla ekibinizi güçlendirin

Çalışanlarınıza seçenekler sunmak, onların kendi çalışma programlarını bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlamalarına olanak tanıyarak sonuçta daha yüksek iş tatmini sağlayacaktır. Uygulayabileceğiniz esnek çalışma düzenlemelerine örnek olarak şunlar sıralanabilir:

• Uzaktan çalışma: Home office iş düzeni olarak da bilinen bu konsept, bir çalışanın yarı zamanlı veya tam zamanlı olarak ofis dışında çalışmasına olanak tanır. Bazı şirketler uzaktan çalışmayı aynı şehirle sınırlandırırken bazıları ise çalışanların uzun süre yurt dışında çalışmasına izin vermenin faydalarını deneyimliyor. Bu konsept, çalışanların tatil zamanını tüketmeden seyahat etmelerine veya ailelerini ziyaret etmelerine olanak tanıyarak onların moralini ve şirkete bağlılığını artırıyor.
• Hibrit çalışma modeli: Ofis içi ve uzaktan çalışmanın bir araya geldiği bu modelde ofisten veya evden çalışılacak günler belirli veya esnek olabilir. Çalışanlara ofis ortamındaki çalışma programları üzerinde daha fazla kontrol imkânı verilmesi, onların kişisel yükümlülüklerini daha iyi yönetmelerine ve daha verimli çalışmalarına yardımcı olabilir.
• Esnek çalışma saatleri: Bu konseptte çalışılan süre sabittir ancak çalışanlar mesaiye başlangıç ve bitiş saatleri konusunda esnekliğe sahiptir. Bu durum çalışanların yoğun saatlerde işe gidip gelmekten kaçınmalarına, randevularına gidebilmelerine veya en üretken oldukları zamanlarda çalışmalarına olanak tanır.
• Yoğunlaştırılmış çalışma haftası: Tam zamanlı çalışma saatlerinin daha az güne bölünerek yoğunlaştırılması, genellikle personelin üç günlük bir hafta sonu tatili yapmasına veya Cuma öğleden sonra çalışmamanın keyfini çıkarmasına olanak tanır. Bu düzenleme, çalışanların fazladan izinlerinin tadını çıkarmak için daha verimli çalışmaya motive olmaları nedeniyle, iş-özel hayat dengesini iyileştirebilir ve üretkenliği artırabilir.
• İş paylaşımı: İki veya daha fazla çalışanın ortak bir rolde yarı zamanlı çalışmasına olanak tanır. Bu konsept; ebeveynler, başkalarının bakımından sorumlu olanlar veya eğitimine devam etmek isteyenler için cazip bir seçenek olabilir ve böylelikle bu kişilerin diğer sorumluluklarıyla ilgilenirken bir yandan da kariyerlerini devam ettirmelerine olanak tanır.
• Yarı zamanlı çalışma: Tipik olarak haftada 30 saatten az çalışmayı içerir. Yalnızca tam zamanlı rollere yönelik iş ilanlarının verilmesinin yetenek havuzunuzu sınırlayabileceğini ve güçlü adayları süreçten hariç tutabileceğini unutmayın. Yarı zamanlı seçenekler sunmak, ebeveynler, yaşı daha büyük çalışanlar veya sağlık sorunları olanlar da dahil olmak üzere çeşitli yetenekleri kurumunuza çekmenize ve şirket bünyesinde tutmanıza yardımcı olabilir.

2. Liderlik desteği alın

Şirket yönetimini esnek çalışmayı benimsemeye ikna edebilir misiniz? Onlara sadece yapılacak doğru şeyin bu olduğunu söylemekle kalmayarak argümanlarınızı verilerle destekleyin. Benzer kuruluşların başarı öykülerini paylaşın, potansiyel maliyet tasarruflarını vurgulayın ve işe alım ve çalışanları şirkette tutma açısından uzun vadeli faydaları vurgulayın.

3. Rakiplerinizi araştırın

Esnek çalışma politikalarına ayak uydurmaya çalışırken dezavantajlı duruma düşürmesin. Teklif ettiğiniz avantajlar rakiplerinizin gerisinde kalırsa, en yetenekli çalışanları kurumunuza çekmekte zorlanabilir ve en iyi çalışanlarınızı kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Sadece sektörünüzdeki diğer şirketlerin sunduğu avantajların aynılarını sunmakla kalmayıp, bunların ötesine geçmeyi hedefleyin.

4. Çalışanlarınızı doğru teknolojilerle donatın

Esnek çalışmayı gerçek anlamda benimsemek, ekibinizi eş zamanlı olmayan şekilde çalışma için desteklemek anlamına gelecektir. Bunun için yeni çalışma modellerine uygun olarak tasarlanmış işbirliği araçlarına yatırım yapabilirsiniz:

• Proje Yönetimi: Asana, Trello veya Basecamp
• Görsel İşbirliği: Mural, Miro veya Figma
• İletişim: Switchboard, Twist veya Slack
• Dosya Paylaşımı ve Depolama: Google Workspace, Microsoft 365 veya Dropbox

5. Uzaktan çalışma ödeneği teklif edin

Bu ödenek ile bir home office yaratmak için gereken masrafları (örneğin ergonomik sandalye, masa ve bilgisayar programı sürümlerinin yükseltilmesi gibi gerekliliklerin masraflarını) karşılayabilirsiniz. Uzaktan çalışmayla ilişkili artan kullanım masraflarını dengelemek için, çalışanın aylık elektrik, telefon ve internet faturalarının bir kısmına da bir miktar ödenek tahsis edebilirsiniz.

6. Ofiste geçirilen zamanın değerini vurgulayın

Hibrit çalışma modelleri söz konusu olduğunda, akıllı ve esnek çalışma politikası hem ofis içinde hem de ofis dışında çalışmanın faydalarını teşvik etmelidir. Talent Trends 2024 raporumuz, daha genç çalışanların ofiste fiziksel olarak bulunmanın getirdiği kariyer gelişim fırsatlarına değer verdiğini ortaya koyuyor. 20'li yaşlarındaki anket katılımcılarının dörtte biri, çalışma arkadaşlarından bir şeyler öğrenmek için bir yıl öncesine göre ofis ortamında daha fazla çalıştıklarını belirtiyor; bu nedenle, örneğin mentorluk veya geçici görevlendirme gibi ofis içi fırsatların sunulması önemli bir cazibe faktörü olabilir.

7. Çalışanları harcanan saatlere göre değil sonuçlara göre değerlendirin

Esnek çalışmanın yaygınlaştırılmasındaki en büyük zorluklardan biri performansın izlenmesidir. Yöneticiler, uzaktaki bir çalışanın 35 veya 40 saatin tamamını çalışarak geçirmeyebileceğinden endişe etmek yerine iş kalitesine, proje hedeflerine ve sonuçların zamanında elde edilmesine odaklanmalıdır. Ölçülebilir hedefler belirlemek ve düzenli sanal görüşmelerle gidişatı değerlendirmek çok önemlidir. Çalışanlar sonuçta kendilerine daha fazla güvenildiğini ve daha fazla desteklendiklerini hissedecek ve bu da daha fazla özerklik duygusuna ve olumlu bir iş yeri kültürüne katkıda bulunacaktır. 

8. Uzaktan çalışanlara destek sunun

Bazen uzaktan çalışan kişiler kendilerini izole edilmiş veya stres altında hissedebilir. Gidişatı değerlendirmek için sanal ortamda yapılacak görüşmeler aynı zamanda kişinin iş yükünü yönetmek ve bunalmamasını sağlamak için de fırsat olacaktır. Ayrıca Çalışan Destek Programı (Employee Assistance Program, EAP), çalışanlara ruhsal sağlık sorunları veya mali kaygılar gibi, iş performansını etkileyen kişisel sorunlar için gizlilik çerçevesinde, profesyonel desteğe ücretsiz erişim sağlayabilir.

9. Pilot esnek çalışma uygulaması gerçekleştirin

Kuruluşunuzda esnek çalışmanın başarılı olup olmayacağından emin değilseniz bir deneme çalışmasıyla işe başlayabilirsiniz. Esnek çalışmanın çalışanlarınız için ne anlama geldiği ve çalışanlarınızın hangi seçeneklerin uygulandığını görmek istedikleri konusunda bir anket yaparak süreci başlatabilirsiniz. Ardından sunduğunuz politikaları bir veya iki ekip üzerinde test ederek küçük adımlarla ilerlediğinizden ve nihayetinde tüm iş gücünü kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacak olan tüm unsurları bu politikalara dahil ettiğinizden emin olun. Bunlar, çalışanların “ilk gelen önceliklidir” esasına göre bir çalışma alanı seçtiği “hot desking” pilot uygulamasını veya uzman yazılımın personelin belirli yerleri önceden ayırtmasına olanak tanıdığı “hoteling” (çalışma alanı kullanımlarının dinamik olarak belirlendiği ofis yönetimi sistemi) gibi uygulamaları içerebilir.

Sonuç: Esnek çalışma, çalışanların refahını ve şirketinizin kârlılığını artırır

Esnek çalışma yalnızca bir trend değil; daha mutlu, daha üretken ve sadık bir iş gücü oluşturmanın anahtarıdır. Taze fikirler ve yenilikçi çözümler doğuran ve sonuçta işletmenizi daha başarılı hale getiren bir yaklaşımdır. Günümüzün rekabetçi pazarında, esnekliğe öncelik veren şirketler öne çıkacak, en yetenekli çalışanları kurumlarına çekerek bünyelerinde tutmayı başarabilecektir. Esneklik, iş dünyasının geleceğini temsil ediyor. Peki işletmeniz buna hazır mı?

İşe alım süreçleriniz söz konusuysa ve Michael Page'in işe alım ihtiyaçlarınızda size nasıl yardımcı olabileceğini öğrenmek istiyorsanız hemen bizimle iletişime geçin.

Sıkça sorulan sorular

Esnek çalışma nedir?

Esnek çalışma, çalışanlara çalışma saatleri ve çalışma lokasyonları üzerinde daha fazla kontrol imkânı sağlayan çeşitli düzenlemeleri kapsar. Bu, uzaktan çalışma, yoğunlaştırılmış çalışma saatleri, yarı zamanlı programlar ve iş paylaşımı gibi seçenekleri içerebilir. Daha sağlıklı bir iş-özel hayat dengesine ve refahın artmasına yardımcı olabilir.

İşverenler böylece artan çalışan memnuniyetinden, daha fazla üretkenlikten, daha düşük devamsızlık oranlarından ve daha yüksek bağlılık oranlarından yararlanır. Genel giderler de azalır; personelin bir kısmı her gün uzaktan çalışıyorsa işletme daha az fiziksel alana ihtiyaç duyabilir; personel değişim oranının azalması ise işe alım ve eğitim maliyetlerini azaltır. Uzaktan çalışma aynı zamanda yüksek vasıflı, küresel bir yetenek havuzuna erişimin de önünü açar.

Esnek çalışma saatleri nasıl talep edilebilir?

Yöneticinize bu talebinizi iletirken atabileceğiniz birkaç adım bulunuyor:

1. Bu uygulamanın size ve kuruluşunuza olan faydalarını belirtin. Örneğin çalışmanıza müdahale eden faktörlerin daha az olacağı ev ortamınızdan çalışırken daha verimli olacağınızı belirtebilirsiniz.
2. Talebinizde net olun. Kişiselleştirilmiş esnek çalışma düzenlemesi talep etmek için yapacağınız görüşmeye önceden belirlediğiniz spesifik bir öneriyle katılın.
3. Karşınızdakini dinlemeyi ve müzakereye açık olmayı unutmayın. İşlerin yetiştirilmesi gereken son tarihlere ve iletişim kurmaya olan bağlılığınızı vurgulayarak her türlü endişeyi gidermeye hazır olun ve her iki tarafın kabul edebileceği ortak bir zeminde anlaşmaya istekli olun.