İş hayatında Z kuşağı: Genç yetenekleri cezbedip şirkette tutmanın ipuçları

İş hayatında Z kuşağı fark yaratıyor. Sosyal bilince ve çevre bilincine sahip bu neslin 2025 yılına kadar OECD ülkelerindeki iş gücünün dörtte birinden fazlasını oluşturması bekleniyor. Kendisini eşitliğin savunucusu olarak gören Z kuşağı, çeşitliliğe öncelik veren ve kapsayıcılığı teşvik eden iş yerleri arıyor. Peki, işletmeler bu yeni çalışan dalgasına nasıl hazırlanmalı?

PageGroup tarafından yürütülen ve yaklaşık 50.000 çalışanın dahil olduğu kapsamlı bir küresel çalışma olan 2024 Talent Trends anketimiz, Z Kuşağı çalışanların iş hayatındaki eğilimleri ve değerleri hakkında temel bulgular sunuyor. Bu noktada şirketlerin, iş gücünün geleceğini temsil eden bu yeni nesil çalışanları anlamaya çalışması gerekiyor.

Z kuşağı kimlerden oluşuyor?

İş hayatında Z kuşağı trendlerini incelemeden önce, gelin temel konuları netleştirelim. Z kuşağı, 1997 ile 2012 yılları arasında doğan kişileri tanımlıyor. Zoomers olarak da bilinen bu nesil, Y kuşağını takip ediyor ve günümüzün en genç kuşağı olan Alfa kuşağından önce geliyor. 

Bu kuşak, akıllı telefon ve tabletlerle büyüyen ilk nesil olmanın yanında Avrupa’da kültürel açıdan en çeşitli ve en eğitimli gruplar arasında.. Ancak yaşlanan nüfus ve düşük doğum oranları nedeniyle Z kuşağı, dünyanın geri kalanına kıyasla Avrupa nüfusunun daha küçük bir kısmını temsil ediyor. Peki, bu Avrupalı işverenler açısından ne anlam taşıyor? Bu durum bize yüksek nitelikli genç yeteneklere hitap etmek ve onları şirket çatısında tutabilmek için proaktif bir yaklaşım besimsenmesi gerektiğini gösteriyor. 

Avrupa'daki mevcut iş gücü piyasasını ve yeni iş yeri trendlerini daha derinlemesine incelemek ister misiniz? Tüm detaylar için 2024 Talent Trends raporumuza göz atın.

Üretim sektörü gerilerken sağlık sektörü revaçta

İş hayatında Z kuşağı ile yaşça onlardan daha büyük çalışma arkadaşları arasındaki farklılıklara bakıldığında, birkaç eğilim öne çıkıyor:

• Z kuşağının bağlılığı daha az. Yaklaşık yüzde 10'u belirli süreli, geçici veya serbest çalışan sözleşmeleriyle çalışırken 30-64 yaş grubunda bu oran yüzde 5 civarında. 
• Üretim sektörü cazibesini yitiriyor. 40-64 yaş grubundaki çalışanların %34'ü endüstri veya üretim sektöründe çalışırken bu oran Z kuşağında %21'e düşüyor. 
• Sağlık sektörü yükselişte. Z kuşağının %9'u sağlık sektöründe çalışırken 50 yaş üstündekilerde bu oran %6 civarında. 

İş hayatında Z kuşağı için motivasyon kaynakları

Peki, iş hayatında Z kuşağı için motivasyon kaynakları ne ve şirket olarak siz bu motivasyonu nasıl sağlayabilirsiniz? İşte göz önünde bulundurmanız gereken faktörler:

Maaş ile birlikte esneklik ve iş-yaşam dengesi de önemli

Z kuşağı için, rekabetçi maaş olmazsa olmaz.

• Ankete katılanların %10'u için maaş, iş seçerken ilk baktıkları unsur (50 yaş üstü kişilerde bu oran %15).
• Maaşlarından memnun olmadıkları için yeni bir iş aradıklarını söyleyenlerin oranı ise %55.

Eski nesillere kıyasla Gen Z bireyleri iş değiştirmeye iten diğer sebepler ne?

• %21'i çalışma saatlerinde daha fazla esneklik istiyor (50-64 yaş grubundakilerde bu oran %9).
• %34'ü ise iş-özel yaşam dengesinden memnun değil (50-64 yaş grubundakilerde bu oran %9).

Z Kuşağı için ofisten çalışmak hâlâ değerli

Z kuşağı çalışanların neredeyse üçte biri, 12 ay öncesine göre ofisten daha fazla çalışıyor. Ama bunun nedeni, her zaman ofise geri dönmelerinin talep edilmesi değil. Ofisten çalışmayı kariyerlerinde ilerleme, öğrenme, işbirliği yapma ve sosyalleşme fırsatı olarak da görüyorlar.

• %14'ü iş arkadaşlarından bir şeyler öğrenmek için ofiste daha fazla zaman geçirdiğini söylüyor.
• Evden çalışırken kendini yalıtılmış hissettiğini söyleyenlerin oranı da %14. 

Sağlık en önemli faktör

İş hayatında en büyük önceliklerinin ne olduğu sorulduğunda, Z kuşağı ruh sağlığını (%30) veya iş-özel hayat dengesini (%31), iş memnuniyetine (%14) veya iyi bir maaşa (%10) tercih ediyor. Buna karşılık 50-64 yaş grubundaki çalışanların %25'i her şeyden önce iş tatminini ön planda tutarken sadece %14'ü ruh sağlığını en önemli faktör olarak görüyor.

Gen Z teknolojiyi kucaklayıp önceliklendiriyor

Z kuşağı, gerçek zamanlı işbirliğine, dosya paylaşımına ve proje yönetimine olanak tanıyan Slack, Google Workspace ve Microsoft Teams gibi araçları sıklıkla tercih ediyor. Ayrıca uzun telefon görüşmeleri veya e-postalar yerine genellikle anlık mesajlaşmayı tercih ediyorlar. Yapay zekânın sağladığı imkânların farkında olan Gen Z, zaman kazanmalarını sağlayacak AI araçların işlerinin parçası olarak da kulllanılmasını bekliyor.

Z kuşağı çalışanların neredeyse üçte biri iş yerinde yapay zekâyı kullandığını söylüyor (bu oran diğer tüm nesillerden daha fazla).

• %92'si yapay zekânın gelişmesinin kariyer planlarını etkileyeceğine inanıyor. 

İş hayatında Z kuşağı çalışanların özellikleri

Z Kuşağı çalışanları cezbetmenin ipuçları

Aynı eski işe alım taktiklerini kullanmak Z kuşağı için işe yaramayacaktır. Zihniyetinizi değiştirmeniz, yeni duruma uyum sağlamanız ve özellikle bu kuşağa yönelik yeni stratejiler geliştirmeniz hayati önem taşıyor. 

Lüks ürünler pazarlayan Lacoste markası, basit ama etkili web sayfasıyla Z kuşağına başarıyla hitap eden şirketlere iyi örnek oluşturuyor. Gülümseyen genç çalışanların görsellerini anlaşılır ve ikna edici istatistiklerle destekleyen marka,  şirket kültürü, değerleri, sunulan yan haklar ve kişisel gelişim imkânları hakkında güçlü mesajlar veriyor.

Hedefli iş ilanları oluştururken şunları vurgulamanız gerekiyor:

1. Başarısı kanıtlanmış ve anlamlı DE&I (çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık) girişimleri

Aynen 30 ve 40'lı yaşlardaki çalışanlar gibi Z kuşağı çalışanların %16'sı da çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık konusunda cinsiyetler arası ücret farkının kapatılmasının en büyük öncelikleri olduğunu söylüyor.

Gen Z çalışanların %25'i din veya inançları nedeniyle iş yerinde ayrımcılığa uğradığını bildiriyor. İşverenlerin, Z kuşağı çalışanlara DE&I alanında anlamlı girişimleri olduğunu ve attıkları adımların sadece zorunluluktan olmadığını kanıtlaması gerekiyor.

2. Kurumsal sosyal sorumluluk önemli

Genç çalışanlar, tek odağı kâr olmayan işletmelerde çalışmanın değerini biliyor. Kurumsal sosyal sorumluluk (çevre ve toplum üzerinde olumlu etki yaratma) konusunda kaydadeğer geçmişi olan şirketler, bu bakımdan öne çıkıyor. Kurumsal başarıları herkesle paylaşmak için ilgi çekici sosyal medya içerikleri kullanılabilir.

• Her 10 Z kuşağı çalışandan 6'sı, etik ve değerlerinin kendileriyle örtüştüğü şirketlerde çalışmayı tercih ediyor. 

3. Daha fazla esneklik

İki veya üç iş teklifini birden değerlendiren çalışanlar için cazip esnek çalışma koşulları şirketinize rekabet avantajı sağlayabilir. Bu koşullara uzaktan çalışma, evden ve ofisten çalışmanın bir karışımı olan hibrit modeller, iş paylaşımı, esnek çalışma saatleri veya yarı zamanlı çalışma saatleri dahil olabilir. Ayrıca çalışanlarınıza yoğunlaştırılmış çalışma haftası seçeneğini sunarak Cuma günleri izin verebilirsiniz.

• Z kuşağı çalışanların %64'ü, iş teklifini değerlendirirken en etkili ilk 3 unsur arasında esnek çalışma düzenlemelerini de sayıyor. 

4. Beklentilerin ötesine geçen gelişmiş yan haklar

Anketimize göre Z kuşağı çalışanların %37'si, maaşın yanında diğer yan haklardan memnun olmadıkları için iş aramaya başlamış. Sağlığa ve iş-özel hayat dengesine katkıda bulunan yan haklar sunmak, en iyi genç yetenekleri şirketinize çekme konusunda fark yaratabilir. Bunlara örnek olarak aşağıdakiler verilebilir:

• Spor salonu üyeliği
• Mali danışmanlık
• Yaşam boyu eğitim imkanları
• Çalışan Yardım Programı (EAP) aracılığıyla ruh sağlığı desteği

Z Kuşağı çalışanları daima mutlu etmenin yolu

Şirketler Z kuşağı çalışanlarını ilk günden itibaren motive etmek için hangi etkili stratejileri uygulayabilir?

1. Oryantasyon sürecinizi dijitalleştirin

Oryantasyon sürecinizin dijital çağla uyumlu olduğundan emin olun. Eğitim ve oryantasyon için çevrimiçi platformlar, videolar ve etkileşimli modüller kullanın.

2. Geri bildirim, takdir ve şeffaf iletişim kültürü yaratın

İş hayatında Z kuşağı dürüstlüğe ve oldukları gibi görünebilmeye önem veriyor. Beklentileriniz konusunda net olun ve düzenli olarak, zamanında ve yapıcı geri bildirimlerde bulunun. Elde edilen başarıları şirket çapındaki etkinliklerde veya sosyal medya platformlarında, ayrıca terfi ve ücret yoluyla takdir edin. 

3. Cazip kariyer gelişimi olanakları sağlayın

Z kuşağı kariyer gelişimine büyük önem veriyor ve istediklerini elde edemedikleri takdirde iş değiştirmekten çekinmiyor. 

• %45'i eğitim ve gelişimin şirket kültürünün önemli bir parçası olduğunu söylüyor.
• Yetersiz eğitim fırsatları, %37'sinin yeni bir iş aramasına yol açmış.

Genç çalışanlar için öğrenmeye ve gelişime öncelik vermek, bu grubun şirkete bağlılığını destekleyerek daha yüksek bir iş memnuniyeti sağlayabilir. Bu aynı zamanda işinize de yapacağınız bir yatırım olacaktır.

Sonuç: Z Kuşağı yanınıza alarak şirketinizi geleceğe hazırlayın

Avrupa’daki güncel rekabetçi iş gücü piyasasında, Z kuşağının benzersiz özelliklerini ve tercihlerini anlamak çok önemli. Esnek çalışma, sağlık ve iyi bir iş-özel hayat dengesi, güçlü çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık girişimleri, işte bir amaca hizmet etme duygusu ve eğitim ve gelişim fırsatları gibi faktörler, bu neslin öncelikleri arasında üst sıralarda yer alıyor.

Açık pozisyonlarınız var ve Z kuşağının gücünden yararlanma konusunda destek arıyorsanız hemen Michael Page ile iletişime geçin.

Sıkça sorulan sorular

Z Kuşağı çalışanlar nasıl yönetilir?

Z Kuşağının diğer yaş grupları gibi olduğunu düşünmeyin. Şu önemli adımları aklınızda bulundurmanızı tavsiye ederiz:

• İş-özel hayat dengesindeki sınırlarına saygı gösterin: Toplantılarınızı yalnızca gündüzleri planlayın ve çalışma saatleri dışında e-postalarınıza ve iş mesajlaşma uygulamaları üzerinden gönderdiğiniz mesajlarınıza yanıt almayı beklemeyin.
• Kendilerini göstermelerine olanak tanıyın: Onlara projelere liderlik ederek kendilerini kanıtlama şansı verin.
• Onları bir ekibe yerleştirin: Z kuşağı, iş arkadaşlarıyla işbirliği yapmayı ve onlardan bir şeyler öğrenmeyi seviyor.
• Unutmayın, teknoloji en önemli faktör: Bu nesil her şeyi çevrimiçi yapıyor; bu yüzden onları doğru araçlarla donatarak esnek çalışma olanağı sağlamalısınız.

Z Kuşağının iş hayatından beklentileri neler?

Z kuşağı bir amaca hizmet etmeye, olumlu bir çalışma kültürüne ve kariyer gelişimine değer veriyor. Bu kuşağın bireyleri için cazip esnek çalışma koşulları ve sağlıklı bir iş-özel hayat dengesi de çok önemli. Ayrıca çeşitliliği ve kapsayıcılığı benimseyen ve yaratıcılığa ve inovasyona olanak tanıyan teknolojilere erişim sağlayan işverenler arıyorlar.